An initiative of :




Ege Üniversitesi

Gaziantep Üniversitesi



Food-Info.net> Gıda Alerjileri

Gıdalara aşırı duyarlılık, Alerji ve İntolerans

Besin aşırı duyarlılığı besinlerin herhangi bir bileşenine karşı organizmanın verdiği her türlü aşırı tepki reaksiyonunu ifade eder. Besin duyarlılığı alerji ve intoleransı da içine alır.

Besin alerjisi immün sistemini aktive eden besin aşırı duyarlılığının özel bir şeklidir, abartılı bir tepkidir. İmmunolojik reaksiyon vücuda giren yabancı maddelere karşı oluşan bir reaksiyondur. Alerjen (genelde besinlerin içerdiği proteinlerdir), antikorların da salındığı bırakıldığı bir dizi immunolojik reaksiyonu tetikler. Bu antikorlar vücutta histamin gibi kimyasal maddelerin salınmasını indükler. Histamin; kaşıntı, burun akıntısı, öksürük ve hışırtılı solunum gibi çok çeşitli semptomların ortaya çıkmasına neden olur.

Genel olarak alerjen özellikteki gıdalar; inek sütü, soya, yumurta, meyveler, yer fıstığı, çam fıstığı, deniz ürünleri ve son zamanlarda kivi veya mango gibi geleneksel olarak Avrupa'da tercih edilmeyen ürünlerdir.

Gıda proteinlerinin küçük bir kısmı alerjik reaksiyonları tetikler. İmmun sistem alerjenleri bertaraf etmek için geliştirdiği tepkiyle bizi yabancı proteinlere karşı (örneğin antijen) korur. Normal bir alerjik reaksiyonda immun sistem antikor oluşturur. Antikor bir antijene onu inaktive etmek için spesifik olarak bağlanan ve vücuttan atan bir proteindir. Antikorlardan imünoglobulin E (ıgE) olarak bilinen grup antijenlerle reaksiyona girer ve bazofillerle (bir kan hücresi tipi) mast hücrelerinin (doku hücreleri) eşlik ettiği bir reaksiyonu tetikler. Mast hücreleri deri yüzeyinin altında, burunda, solunum yollarında, gözlerde ve bağırsaklarda bulunur. Mast hücrelerinde histamin, lökotrien ve prostoglandinler olarak adlandırılan kimyasal maddeler salgılanır ve bu maddeler alerjik tepkiye neden olurlar. Bu reaksiyonlar çok anidir ve genellikle bölgeseldir.

Şanslıyız ki gıdalara karşı ortaya çıkan çoğu alerjik reaksiyonlar nispeten ılımlıdır, ancak az sayıda insanda anaflaktik şok olarak adlandırılan yaşamı tehdit edici ciddi reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Anaflaktik şokta, acil müdahale edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabilecek ani bir kan basıncı düşmesi olur. Bu durum bazen dakikalar içinde de gelişebilir. Yer fıstığının anaflaktik şoka neden olduğu bilinmektedir. Hava yolunun açık tutulması için adrenalin enjeksiyonu ve damar yolu girişimleri acil müdahale yollarından bazılarıdır.

Bazı alerjik reaksiyonlar saatler hatta günler içinde gelişir. Bu reaksiyonlar gecikmiş aşırı duyarlılık reaksiyonları olarak adlandırılır. Tipik semptomlar genel olarak deri, akciğerler ve bağırsaklarda ortaya çıkar.

Gıda intoleransı; immun sistemin işin içinde olmadığı bir reaksiyondur. Reaksiyon özel bir gıdanın yada bileşenin sindirilmemesinden yada emilmemesinden kaynaklanır. Semptomlar kişiden kişiye değişebilir. Gıda intoleransına örnek laktoz intoleransı, buğday intoleransı ve fındık intoleransıdır.

Şimdilik gıda intoleransında tam şifayı sağlayacak yeterli tedavi yoktur. Tanı konulduğunda, problem yaratan gıdadan sakınmak tek etkili tedavidir. Ancak, bazı ülkelerde laktoz intoleransı için laktaz enzimi içeren preparatlar bulunmaktadır.

Gıda alerjisi ve intoleransı tipleri :

Bazı durumlarda, aynı ürünün hem intoleransa hem de alerjiye birlikte sebep olabildiği bilinmelidir:

Süt : sütteki proteine karşı alerji, laktoza karşı intolerans

Buğday : buğday proteinlerine karşı alerji, glutene karşı intolerans (çölyak hastalığı)

Daha fazla bilgi için:

 


Food-Info.net is an initiative of Stichting Food-Info, The Netherlands

Free counters!