Food-Info.net> Gıda güvenliği > Toxinler

Okratoksin

Okratoksin üreten türler: Aspergillus ochraceus, Penicillium viridictum

Tanımı ve yapısı

Okratoksin mantarlardan olan Aspergillus ve Penicillium 'ların birçok türü tarafından üretilebilir. Bu mantarlar her yerde bulunabilme özelliğine sahip olup genellikle gıda maddeleri ile hayvan yemlerinin kontaminasyonunda potansiyel risk teşkil etmektedirler. Okratoksin A, Avrupa ve Amerika'da 10'dan fazla ülkede bulunan temel bileşiklerdendir. Aspergillus türü tarafından okratoksin üretilmesi yüksek sıcaklık ve yüksek nispi nemin sağlanması gerekliliği ile sınırlanırken Penicillium türü için böyle bir sınırlama söz konusu değildir, Penicillium türü 5 °C'ye kadar düşük sıcaklıkta okratoksin üretebilmektedir.

okratoksinin yapısı

Bulunduğu yerler

Okratoksin A, bazı diğer gıdalarda olduğu kadar mısır, arpa, buğday yulafta bulunmaktadır, fakat okratoksin B'nin bulunurluğu oldukça nadirdir. Domuz dokularında okratoksin A kalıntılarının var olup olmadığı kesimhanelerde deneyler ile teşhis edilebilmektedir. Okratoksin ‘in alınmasından 1 ay sonrasına kadar kalıntıları domuz dokularında bulunmaktadır.

İnsan sağlığı üzerinde etkisi

Okratoksin A'nın toksik etkileri üzerinde çalışmalar yaygın olarak çeşitli deney hayvanları üzerinde gerçekleştirilmektedir. Üzerinde çalışılan bütün hayvanlar ağızdan okratoksin A alınmasına farklı derecede duyarlılık göstermiştir. Yüksek seviyede okratoksin A alınmasıyla böbreklerde, diğer organlarda ve dokularda değişiklikler gözlenmiştir, fakat bu toksine çevrede bulunduğu derecede maruz kalınması sadece böbrek dokularında bozukluklara neden olmuştur.

Bir kilogram yemde 200µg/kg kadar düşük seviyede bulunması sıçanlarda ve domuzlarda böbrek sisteminde değişikliklere neden olabilmektedir. Bilimsel açıdan okratoksin A nephropathy'e neden olur ve genellikle bu duruma kümes hayvanlarında ve domuzlarda rastlanır.Okratoksin A farelerde, sıçanlarda ve harmsterlarda teratogeniktirler.

Okratoksin B nadir olarak doğal kontaminant olarak bulunur ve daha az toksiktir. Diğer okratoksinler hiçbir zaman doğal ürünlerde bulunmaz.

Okratoksin A'nın bir kilogram yemde 200µg alınmasının domuzlarda ve sıçanlarda nephropathy'ye neden olmasıyla okratoksin A'nın potansiyel bir nephrotoksik olduğu bütün deneysel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Daha düşük seviyedeki alımlar için test yapılmamıştır. Bilimsel açıdan okratoksin A'nın çiftlik hayvanlarında nephropathy'ye neden olduğu uzun süredir bilinmektedir. Bu toksin birçok gıda maddesinde bulunmaktadır, yem olarak kullanılan ham maddelerde 27mg/kg seviyesine kadar, insanlar tarafından tüketilecek gıdalarda ise 100µg/kg seviyesine kadar bulunabilir. Ev yapımı gıdalarda okratoksin A kontaminasyonu kontrollü bir yerde üretilen gıdalardan daha fazladır. Bununla birlikte insanlar tarafından toplam ne kadar okratoksin A alındığı belirtilmemiştir ve okratoksin A'nın alınmasının insanlar üzerinde hastalığa neden olduğu henüz kanıtlanmamıştır.

Kaynaklar ve daha fazla bilgi için : http://www.inchem.org/documents/ehc/ehc/ehc011.htm