|
An initiative of :
Ege Üniversitesi
Gaziantep Üniversitesi
|
|
Food-Info.net> Gıda güvenliği > Toxinler
Mikotoksinler
Küfler, gıdaların yetiştirilmesi veya depolanması esnasında oluşurlar. Hepsi olmamakla beraber bazıları, insan ve/veya hayvanlar tarafından tüketildiğinde hastalığa neden olan zehirli maddeler üretirler. Bu maddeler mikotoksin olarak adlandırılır.
Gıdalarda küflerin gelişiminin engellenmesi zordur fakat bunların miktarları gıda işleme ve depolama esnasında hijyenik koşulların sağlanmasıyla minimize edilebilir. Gelişmekte olan ülkelerde toksin üreten küflerin oluşması özel bir problemdir çünkü bu tür ülkelerde gelişmiş ülkelerdeki gibi kontrollü depolama koşulları bulunmamaktadır. Ayrıca, ılık ve nemli iklime sahip tropik bölgelerde gıdalarda küf gelişimi riski de artmaktadır.
Mikotoksinler, toksisiteleri ve insan sağlına etkileri bakımından büyük farklılıklar gösterir. Mikotoksinin etkisi tüketilen toksinin miktarına ve tipine göre değişir. İngiltere'deki araştırmalar, herhangi bir sağlık etkisi göstermeden birçok insanın az miktarda mikotoksin tükettiğini göstermiştir.
Mikotoksinler, birçok çeşit küf tarafından özellikle de Aspergillus, Penicillium, ve Fusarium tarafından üretilmektedir. Bu küflerin hepsi mikotoksin üretmez ve bir küf değişik çeşit bir toksin üretebilir ve insan sağlığı üzerine etkisi hakkında genelleme yapılması zor olabilir.
Mikotoksinler kaynaklarına ve sağlık üzerindeki genel etkilerine göre değişir. En yaygın mikotoksinler :
Aflatoksinler
Ochratoksin
Trichotecenes
Zearalenon
Mikotoksinlerle ilgili soru ve cevaplar için ayrıca buraya bakınız (link to ../qa/mycotoxins.htm) .
Aşağıdaki tabloda değişik küfler tarafından üretilen çok sayıda yaygın ve daha az yaygın toksinler yer almaktadır. Birçoğunun insan sağlığı üzerine etkisi bulunmamaktadır. Dikkat : bunların hepsi gıdalarla alakalı değildir, hatta mantar gıdada bulunsa bile.
Mikotoksin |
Organizma |
Acetoxyscirpenediol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Acetyldeoxynivalenol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Acetylneosolaniol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Acetyl T-2 toxin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Aflatoxin |
Aspergillus flavus, A. parasiticus |
Aflatrem |
Aspergillus flavus |
Altenuic acid |
Alternaria alternata |
Alternariol |
Alternaria alternata |
Austdiol |
Aspergillus ustus |
Austamide |
Aspergillus ustus |
Austocystin |
Aspergillus ustus |
Avenacein |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Beauvericin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Bentenolide |
Monographella nivalis |
Brevianamide |
Aspergillus ustus |
Butenolide |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Calonectrin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Chaetoglobosin |
Chaetomium globosum |
Citrinin |
Aspergillus carneus, A. terreus, Penicillium citrinum, P. hirsutum, P. verrucosum |
Citreoviridin |
Aspergillus terreus, Penicillium citreoviride |
Cochliodinol |
Chaetomium cochliodes |
Crotocin |
Acremonium crotocinigenum |
Cytochalasin E |
Aspergillus clavatus |
Cyclopiazonic acid |
Aspergillus versicolor |
Deacetylcalonectrin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Deoxynivalenol diacetate |
Fusarium moniliforme, F. nivale |
Deoxynivalenol monoacetate |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Diacetoxyscirpenol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti |
Destruxin B |
Aspergillus ochraceus |
Enniatins |
Fusarium moniliforme, F. avenaceum, F. roseum, F. solani, F. nivale |
Fructigenin |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum |
Fumagilin |
Aspergillus fumigatus |
Fumonisin B 1 |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. nivale |
Fusaric acid |
Fusarium moniliforme |
Fusarin |
Fusarium moniliforme |
Gliotoxin |
Alternaria, Aspergillus fumigatus, Penicillium |
HT-2 toxin |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. nivale |
Ipomeanine |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. nivale |
Islanditoxin |
Penicillium islandicum |
Lateritin |
Fusarium moniliforme, F. culmorum, F. avenaceum, F. nivale |
Lycomarasmin |
Fusarium moniliforme |
Malformin |
Aspergillus niger |
Maltoryzine |
Aspergillus spp. |
Moniliformin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Monoacetoxyscirpenol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Neosolaniol |
Fusarium moniliforme, F. solani, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum |
Nivalenol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
NT-1 toxin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
NT-2 toxin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F., F. solani, avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Ochratoxin |
Aspergillus ochraceus, Penicillium viridictum |
Patulin |
Aspergillus clavatus, Penicillium expansum, Botrytis,
P. roquefortii, P. claviforme, P. griseofulvum |
Penicillic acid |
Aspergillus ochraceus |
Penitrem |
Penicillium crustosum |
Roridin E |
Myrothecium roridum, M. verrucaria, Dendrodochium spp., Cylindrocarpon spp., Stachybotrys spp. |
Rubratoxin |
Penicillium rubrum |
Rubroskyrin |
Penicillium spp. |
Rubrosulphin |
Penicillium viridicatum |
Rugulosin |
Penicillium brunneum, P. kloeckeri, P. rugulosum |
Sambucynin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. solani, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Satratoxins, F,G,H |
Stachybotrys chartarum, Trichoderma viridi |
Scirpentriol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. oxysporum, F. culmorum, F. solani, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Slaframine |
Rhizoctonia leguminicola |
Sterigmatocystin |
Aspergillus flavus, A. nidulans, A. versicolor, Penicillium rugulosum |
T-1 toxin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. culmorum, F. solani, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
T-2 toxin |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. culmorum, F. solani, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Triacetoxyscirpendiol |
Fusarium moniliforme, F. equiseti, F. avenaceum, F. roseum, F. nivale |
Trichodermin |
Trichoderma viride |
Trichothecin |
Trichothecium roseum |
Trichoverrins |
Stachybotrys chartarum |
Trichoverrols |
Stachybotrys chartarum |
Tryptoquivalene |
Aspergillus clavatus |
Verrucarin |
Myrothecium verrucaria, Dendrodochium spp., Stachybotrys chartarum |
Verruculogen |
Aspergillus fumigatus, Stachybotrys chartarum |
Viopurpurin |
Trichophyton spp., Penicillium viridicatum |
Viomellein |
Aspergillus spp., Penicillium aurantiogriseum, P. crustosum, P. viridicatum |
Viriditoxin |
Aspergillus fumigatus |
Xanthocillin |
Eurotium chevalieri |
Yavanicin |
Fusarium culmorum, F. graminearum, F. oxysporum, F. roseum, F. moniliforme, F. avenaceum, F. equiseti, F. nivale |
Zearalenone |
Fusarium culmorum, F. graminearum, F. oxysporum, F. roseum, F. moniliforme, F. avenaceum, F. equiseti, F. nivale |
|
| |
|
