An initiative of :




Ege Üniversitesi

Gaziantep Üniversitesi



Food-Info.net> Gıda ürünleri > Yenilebilir Böcekler

Yenilebilir böceklerin sınıfları

Dünya çapında bilinen milyonlarca böcek türü vardır. Yalnızca 1500 civarında tür yenilebilir olarak rapor edilir. Böcekler pek çok farklı takımlara, sınıflara, cinslere ve türlere bölünürler. Aşağıda bazı böcek sınıfları ve gıda olarak kullanımları anlatılmıştır.

Kelebekler ve güveler (Lepidoptera takımı).

Güvelerin (ve kelebeklerin birkaç türü) pek çok türünün larvaları (tırtıl) gıda olarak kullanılır. Afrika'da özellikle besin kaynağı (protein, yağ, vitamin ve mineraller) olarak önemlidirler. Yalnızca bir ülkede, Kongo (eskiden Zaire), 30'dan fazla tür yetiştirilir. Bazı tırtıllar sadece bölgesel köy pazarlarında satılmalarının yanı sıra bir ülkeden diğerine de geniş ölçüde nakledilirler. Tırtıllar Botsvana ve Güney Afrika'da konservelenirler. Kırsal tarım bölgelerinde, pazarda satılmadan önce genellikle güneşte kurutulurlar.

Yetişkin güveler ve kelebekler yenilmezler – kanatları ve vücutları onları çok renkli yapan yassı pullar ve kıllarla kaplıdır.


Funtamia ağacının (Kongo) tabanında bir Imbrasia ertli kolonisi. Tırtıllar her tüylerini döktüklerinde ağacın yapraklarından inerler. Bu evrede yenilmek için toplanılırlar. Normalde bütün koloni alınır ve kızartma veya kaynatma işleminden sonra yenir veya daha sonra kullanılmak üzere güneşte kurutulur. (Kaynak)

Gerçek böcekler (Hemiptera takımı)

Bu takımda gıda olarak kullanılan böceklerin pek çoğu suda yaşar. Ünlü “Meksika havyarı” veya ahuahutle, suda yaşayan çeşitli Hemiptera türlerinin yumurtalarından meydana gelir; bunlar yüzyıllardır Meksika'da su “tarımının” temelini oluşturmuşlardır. Asya'da bir tür olan “dev su böceği,” şimdilerde Tayland ‘dan dünyanın her yerindeki Asyalı gıda dükkanlarına ihraç ediliyor.


Taylandlı Dev Su Böceği (Lethocerus indicus), buharda pişirilerek yenilir, hatta kırmızıbiberle ezme olarak öğütülür ve pilav ile yenilir (Kaynak)

Ağustosböcekleri (Homoptera takımı).

Bu takım yaprak biti ve yaprak zararlısı gibi önemli tarım zararlılarından pek çok böceği içerir, fakat sadece ağustosböcekleri insan yiyeceği olarak büyük ölçüde kullanılır. Bazı türlerin kurtçuk safhasından çıkmış fakat henüz gelişememiş olanları, “periyodik ağustosböcekleri” olarak bilinirler, yeraltında köklerin üzerinde beslenerek 17 yıl geçirirler. 17 yıl sonra topraktan gün ışığına çıkarlar, bir ağaç gövdesine veya çit çubuklarına tırmanırlar ve yetişkinlik evresi için deri değiştirirler. Periyodik ağustosböcekleri yalnızca her birkaç yılda bir yer üstünde ortaya çıkarak herhangi bir yerde “kuluçka” meydana getirirler. Fakat ortaya çıktıkları zaman çoğu kez çok fazla sayıdadırlar. Bu zamanda gıda olarak toplanılırlar, hatta bazen Amerika'da okula giden çocuklar tarafından bile toplanılırlar. Kızartılabilirler. Pek çok ağustosböceği daha kısa yaşam evresine sahiptir ve şimdi batı Amerika'da olduğu gibi, bazıları Hint kabileleri tarafından gıda olarak toplandılar. Bunlar diğer pek çok ülkelerde düzenli olarak yenilirler, özellikle Asya'da ve bazıları çok iridir. Hatta Malezya'dan bir ağustosböceği yaklaşık 18 cm kanat genişliğine sahiptir.


Kuluçka X, Kuzey Amerikalı periyodik ağustosböceklerinden bir tanesi (Magicicada sp.). (Kaynak)

Beyaz karıncalar (Isoptera takımı)

Beyaz karıncalar en çok Afrika'da geniş ölçüde gıda olarak kullanılırlar. Bunlar işçi, asker, kanatlı yetişkinler ve kraliçeden oluşan “kastlara” bölünmüş sosyal böcek kolonileridir. Kraliçe çok iri olur ve binlerce yumurta yumurtlar. Bazı türlerin kolonileri termitaria denilen ve 20 fit yüksekliğe kadar çıkabilen topraktan yapılmış geniş tepecikler inşa ederler. Periyodik olarak, kanatlı yetişkinler fazla miktarda yığın halinde meydana çıkarlar, uçarken çiftleşirler ve sonra yeni koloniler oluşmaya başlar. Işıktan yüksek derecede cezbolurlar, hatta mum ışığından bile ve bu da onları gıda olarak kullanmak için yakalamanın bir yoludur. Kanatları koparılıp kızartılan beyaz karıncalar lezzetlidirler. Kraliçe karıncalar özel bir ikram olarak sayılırlar ve çoğu kez çocuklar ve büyükbaba ve büyükanne için ayrılırlar.


Beyaz karıncalar. (Kaynak)

Arılar, karıncalar ve yabanarıları (Hymenoptera takımı)

Arılar ve yabanarılarıyla birlikte, genellikle arı veya yabanarısı “kuluçkası” da (larva/pupa) yenilir. Pek çok yetişkin arı ve yabanarılarının tadı iyi değildir fakat istisnalar vardır. Konserve yabanarısı, kanatları ve bütünüyle Japonya'da satılır ve yabanarısıyla pişirilmiş pilav eski İmparator Hirohito'nun en sevdiği yemekti. Karıncalarla birlikte, larva ve/veya pupa da genellikle yenilir fakat her zaman değil. Güney Amerika'da bazı yerlerde sinema ve tiyatrolarda patlamış mısır yerine kızarmış yaprakkesici karınca karnı satılır. Bazı kültürlerde, arı yuvaları baldan çok arı kurtçukları için toplanılırlar. Meksika'da escamole olarak bilinen bazı karınca pupası çeşitleri en güzel restoranların menülerinde bulunurlar. Bunlar tereyağıyla kızartılıp veya soğan ve sarımsak ile birlikte kızartılıp servis edilirler.

Kınkanatlı böcekler (Coleptera takımı).

Kınkanatlı böcekler başkalaşımlarını tamamlamışlardır. Larva, pupa ve/veya pek çok türün yetişkinleri gıda olarak kullanılırlar. Açıkça, insanlar yetişkin kınkanatlı böcekleri bütün olarak yemezler; pişirmek için hazırlama esnasında sert kısımları (kanatlar, bacaklar ve kafa) ayıklanır. Larvalar (bazen kurtçuk da denilir) yumuşak vücutludurlar.


Avustralya'ya özgü tyape arlkerlatye kurtçukları (Kaynak)

Çekirgeler, cırcırböcekleri, vs. (Orthoptera takımı).

Çekirgeler ve cırcırböcekleri ve bunların akrabaları insanların beslenme tarihinde önemli bir rol oynadılar. İlk önce kanatlarını ve bacaklarını ayıkladıktan sonra kızartmak ve sote etmek sıkça kullanılan pişirme yöntemidir. Soğan, sarımsak, arnavutbiberi, kırmızıbiber veya soya sosu gibi çeşniler eklenilebilir. İnago olarak bilinen şekerle kaplanmış çekirgeler Japonya'da sevilen bir kokteyl çerezidir.


İnago çekirgesi (Oxya japonica) (Kaynak)

Örümcekler ve akrepler (Arachnida sınıfı)

Örümcekler ve akrepler Arachnida (örümcek benzeri organizmalar) sınıfı içinde iki farklı takımdırlar, Aranae (örümcekler) ve Scorpiones (akrepler). Bu sınıfta 40.000'den fazla türün sadece birkaç tanesi yenilebilir.

Akrepler Çin'in güneyinde ve komşu ülkelerinde yenilirler. Bunlar, çoğunlukla insanların evlerindeki “hayvan çiftliklerinde” yetiştirilirler, sonra pazarlarda satılır. Akrepler odunsu bir tada sahiptir ve kuyruğunun ucu hariç bütün halinde yenilmelidirler.

Örümcekler de çoğunlukla Güneydoğu Asya'da yenilirler. Kamboçya'da iri, tarantula benzeri örümcekler ülkenin kuzeyinde genellikle hala yenilirler.


Akrep çorbası.
(Kaynak)

Bastonlar ve yaprak böcekleri (Phasmatodea takımı).

Bu tuhaf şekilli böcekler Asya'da birkaç yerde ve Papua yeni Gine'de gıda olarak kullanılırlar.


Papua Yeni Gine'den yenilebilir Extatosoma tiaratum (Kaynak)

www.food-insects.com‘dan alınmıştır.

 



European Masters Degree in Food Studies - an Educational Journey


Master in Food Safety Law



Food-Info.net is an initiative of Stichting Food-Info, The Netherlands

Free counters!