Ιώδιο (I)

Εισαγωγή
Πηγές τροφίμων
Προτεινόμενη Ημερήσια Πρόσληψη
Ανασταλτικές ουσίες/ Υποκινητ ικές ουσίες
Λειτουργίες στο σώμα
Έλλειψη
Τοξικότητα
Ρύθμιση
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Πηγές

Εισαγωγή

Το ιώδιο είναι ένα μη μεταλλικό ιχνοστοιχείο που απαιτείται από τους ανθρώπους για τη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδή. Η ανεπάρκεια ιωδίου είναι ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας σε όλο τον κόσμο. Το μεγαλύτερο μέρος του ιωδίου στη γη βρίσκεται στους ωκεανούς. Γενικά, όσο παλαιότερη μια εκτεθειμένη εδαφολογική επιφάνεια, τόσο πιθανότερο είναι το ιώδιο να έχει απομακρυνθεί από τη διάβρωση. Οι ορεινές περιοχές, όπως τα Ιμαλάϊα, οι ’νδεις και οι ’λπεις, και οι πλημμυρισμένες κοιλάδες ποταμών, όπως ο Γάγγης, είναι μεταξύ των περισσότερο ανεπαρκών σε ιώδιο περιοχών στον κόσμο.

Πηγές τροφίμων

Η περιεκτικότητα σε ιώδιο των περισσότερων τροφίμων εξαρτάται από την περιεκτικότητα σε ιώδιο του χώματος στο οποίο μεγάλωσαν επειδή η εδαφολογική περιεκτικότητα σε ορυκτά ποικίλλει γεωγραφικά. Τα θαλασσινά είναι πλούσια σε ιώδιο επειδή τα θαλάσσια ζώα μπορούν να συγκεντρώσουν το ιώδιο από το νερό της θάλασσας. Ορισμένοι τύποι φυκιών (π.χ., γουακάμε) είναι επίσης πολύ πλούσιοι σε ιώδιο.

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν ελαφρώς πιο υψηλά επίπεδα ιωδίου λόγω της προσθήκης ιωδιωμένου αλατιού ή πρόσθετων ουσιών τροφίμων, όπως το ιωδιούχο ασβέστιο και το ιωδιούχο κάλιο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη βόρεια Ευρώπη, τα επίπεδα ιωδίου στα γαλακτοκομικά προϊόντα τείνουν να είναι χαμηλότερα το καλοκαίρι όταν επιτρέπονται τα βοοειδή να βοσκήσουν σε λιβάδια με έδαφος που έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ιώδιο. Η περιεκτικότητα σε ιώδιο των τροφίμων μπορεί να ποικίλει αρκετά.


Σκουμπρί	Γαρίδες	Μύδια	Όστρακα	Μπακαλιάρος

Φύκια	Γάλα	Πατάτες	Σολομός	Αυγά

Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη (RDA)

Το RDA της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον γενικό πληθυσμό έχει τεθεί σε 130 ΅ g / ημέρα.

Ανασταλτικές/ Υποκινητικές ουσίες:

Τα ακόλουθα συστατικά τροφίμων έχουν βρεθεί να υποκινούν την απορρόφηση του ιωδίου:

Σελήνιο - η ανεπάρκεια σεληνίου μπορεί να εντείνει τα αποτελέσματα της ανεπάρκειας ιωδίου. Το ιώδιο είναι ουσιαστικό για τη σύνθεση της ορμόνης του θυρεοειδή, αλλά τα ένζυμα που εξαρτώνται από το σελήνιο (δεϊδοδινάση του ιωδιοθυρεοδινίου) απαιτούνται επίσης για τη μετατροπή της θυροξίνης (T4) στη βιολογικά ενεργό ορμόνη του θυρεοειδή, την τριοδοθυρονίνη (T3).

Βιταμίνη Α και Σίδηρος - οι ανεπάρκειες της βιταμίνης Α ή του σιδήρου μπορούν επίσης να εντείνουν τα αποτελέσματα της ανεπάρκειας ιωδίου.

Λειτουργίες στο σώμα

Το ιώδιο είναι ένα ουσιαστικό συστατικό των ορμονών του θυρεοειδή, της τριοδοθυρονίνης (T3) και της θυροξίνης (T4) και είναι επομένως σημαντικό για την κανονική λειτουργία του θυρεοειδή. Για να ικανοποιήσει την απαίτηση του σώματος για τις ορμόνες του θυρεοειδή, ο θυρεοειδής αδένας παγιδεύει το ιώδιο από το αίμα και το μετατρέπει στις θυρεοειδικές ορμόνες που αποθηκεύονται και απελευθερώνονται στην κυκλοφορία όταν απαιτείται. Σε κάποιους ιστούς, όπως το συκώτι και ο εγκέφαλος, η T3, η φυσιολογικά ενεργός ορμόνη του θυρεοειδή, μπορεί να κολλήσει στους δέκτες του θυρεοειδή στους πυρήνες των κυττάρων και να ρυθμίσει την έκφραση γονιδίων. Η T4, η αφθονότερη ορμόνη του θυρεοειδή που κυκλοφορεί, μπορεί να μετατραπεί σε T3 από τα ένζυμα γνωστά ως δεϊδοδινάσες στους παραπάνω ιστούς. Με αυτόν τον τρόπο, οι ορμόνες του θυρεοειδή ρυθμίζουν διάφορες φυσιολογικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, της εξέλιξης, του μεταβολισμού και της αναπαραγωγικής λειτουργίας.

Έλλειψη

Η ανεπάρκεια ιωδίου γίνεται τώρα αποδεκτή ως η πιο κοινή αιτία της αποτρέψιμης ζημίας εγκεφάλου στον κόσμο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), οι αναταραχές ανεπάρκειας ιωδίου (IDD) έχουν επιπτώσεις σε 740 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και σχεδόν 50 εκατομμύρια άνθρωποι υφίστανται κάποιο βαθμό εγκεφαλική ζημία σχετική με το IDD . Σημαντικές διεθνείς προσπάθειες έχουν καταφέρει δραματικές βελτιώσεις στη διόρθωση της ανεπάρκειας ιωδίου στη δεκαετία του '90 κυρίως μέσω της χρήσης του ιωδιωμένου αλατιού και του ιωδιωμένου φυτικού ελαίου στις χώρες που είναι ανεπαρκείς σε ιώδιο.

Η διεύρυνση του θυρεοειδή, ή βρογχοκήλη, είναι ένα από τα πιο πρόωρα και πιο ορατά σημάδια της ανεπάρκειας ιωδίου. Ο θυρεοειδής μεγαλώνει σε απάντηση στην επίμονη υποκίνηση από TSH. Στην περίπτωση της ήπιας ανεπάρκειας ιωδίου, αυτή η απάντηση προσαρμογής μπορεί να είναι αρκετή στο να παρέχει στο σώμα ικανοποιητική ορμόνη του θυρεοειδή. Εντούτοις, οι πιο βαριές περιπτώσεις της ανεπάρκειας ιωδίου οδηγούν σε υποθυρεοειδισμό. Η επαρκής πρόσληψη ιωδίου θα μειώσει γενικά το μέγεθος των πρηξιμάτων, αλλά η αντιστρεψιμότητα των αποτελεσμάτων του υποθυρεοειδισμού εξαρτάται από το στάδιο της ανάπτυξης του ατόμου.

Η ανεπάρκεια ιωδίου έχει δυσμενή αποτελέσματα σε όλα τα στάδια ανάπτυξης, αλλά είναι πιο καταστρεπτική για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Εκτός από τη ρύθμιση πολλών πτυχών της ανάπτυξης και της εξέλιξης, η θυρεοειδική ορμόνη είναι σημαντική για την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, το οποίο είναι το πιο ενεργό πριν από και αμέσως μετά τη γέννηση.

Τοξικότητα

Η οξεία δηλητηρίαση από ιώδιο είναι σπάνια και εμφανίζεται συνήθως μόνο με δόσεις πολλών γραμμαρίων. Τα συμπτώματα της οξείας δηλητηρίασης από ιώδιο περιλαμβάνουν το κάψιμο του στόματος, του λαιμού και του στομαχιού, τον πυρετό, τη ναυτία, τον εμετό, τη διάρροια, τον αδύναμο σφυγμό και το κώμα.

Είναι σπάνιο για διατροφές με φυσικά τρόφιμα να παράσχουν περισσότερα από 2.000 ΅ g ιωδίου/ ημέρα και οι περισσότερες διατροφές παρέχουν λιγότερα από 1.000 ΅ g / ημέρα. Στους ανθρώπους που ζουν στις βόρειες παράκτιες περιοχές της Ιαπωνίας, των οποίων οι δίαιτες περιέχουν μεγάλα ποσά φυκιού, έχει βρεθεί ότι οι προσλήψεις ιωδίου κυμαίνονται από 50.000 έως 80.000 ΅ g (50-80 mg) ιωδίου/ ημέρα χωρίς αξιοπρόσεχτες παρενέργειες.

Ρύθμιση

Η ρύθμιση της λειτουργίας του θυρεοειδή είναι μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει τον εγκέφαλο (υποθάλαμος) και το βλεννογόνο αδένα. Σε απάντηση στην ορμόνη (TRH) που απελευθερώνει θυρεοτροπίνη από τον υποθάλαμο, ο βλεννογόνος αδένας εκκρίνει την ορμόνη (TSH) που υποκινεί τον θυρεοειδή και την παγίδευση ιωδίου, την σύνθεση ορμονών του θυρεοειδή και την απελευθέρωση της T3 και της T4 από το θυρεοειδή αδένα. Η παρουσία επαρκούς κυκλοφορίας της T4 μειώνει την ευαισθησία του βλεννογόνου αδένα σε TRH, περιορίζοντας την έκκρισή του σε TSH. Όταν τα επίπεδα κυκλοφορίας της T4 μειώνονται, ο βλεννογόνος αδένας αυξάνει την έκκριση σε TSH, με συνέπεια την αυξανόμενη παγίδευση ιωδίου, καθώς επίσης και την αυξανόμενη παραγωγή και απελευθέρωση των T3 και T4. Η ανεπάρκεια σε ιώδιο οδηγεί στην ανεπαρκή παραγωγή T4. Σε απάντηση στα μειωμένα επίπεδα του αίματος σε T4, ο βλεννογόνος αδένας αυξάνει την παραγωγή του σε TSH. Τα διαρκώς ανυψωμένα επίπεδα TSH μπορούν να οδηγήσουν στην υπερτροφία (διεύρυνση) του θυρεοειδούς αδένα, επίσης γνωστή ως βρογχοκήλη.